U niektórych dzieci może występować nieprawidłowe napięcie mięśniowe, które powoduje trudności z kontrolowaniem ruchów głowy i rąk oraz utrzymaniem równowagi. Te wszystkie objawy prowadzą z kolei do problemów m.in. z prawidłowym chwytem i nauką pisania (czyli grafomotoryką). Sposobem wsparcia dziecka w takich przypadkach może być diagnoza i terapia SI, czyli integracji sensorycznej, które proponuje nasze Centrum Rozwoju i Wsparcia Dziecka „Zmysłek” we Wrocławiu.

Jednym z elementów diagnozy jest szczegółowy wywiad obejmujący m.in. przebieg ciąży, porodu, rozwoju dziecka w zakresie „kamieni milowych”, a także ewentualnych problemów zdrowotnych. Nasi specjaliści po jej postawieniu omawiają wyniki z rodzicami i proponują indywidualnie opracowany plan działania.

Prowadzona w naszej placówce terapia ręki może być pomocna zarówno w zakresie wspierania dzieci z określonymi schorzeniami, jak i przy zdobywaniu umiejętności samoobsługowych oraz grafomotorycznych.

Założenia terapii SI – terapii integracji sensorycznej

Jej teoria odwołuje się do neurologii i teorii zachowania. Terapia SI opiera się kilku założeniach.

Plastyczność neuronalna zdaniem specjalistów SI

Jest to inaczej zdolność mózgu do zmian i modyfikacji. Odbywają się one przez całe życie, ale znacznie większe są u młodszych dzieci. Plastyczność neuronalna zakłada takie działania w obrębie systemu nerwowego pod wpływem kontrolowanego dopływu bodźców sensorycznych.

Integralność systemu nerwowego według terapeutów SI

Zgodnie z tym założeniem terapii SI, mózg funkcjonuje jako całość i istnieje wzajemna zależność między wszystkimi jego częściami. Procesy integracji sensorycznej zachodzą na różnych poziomach układu nerwowego – od rdzenia kręgowego, przez pień mózgu, móżdżek, wzgórze, półkule mózgowe aż po korę mózgową. Oznacza to, że każda czynność czy zachowanie angażuje i wymaga współpracy wielu ośrodków. Gdy więc nieprawidłowo funkcjonuje choćby jeden z wymienionych elementów, ostateczny rezultat jest błędny lub niedokładny.

Sekwencyjność rozwoju, która jest brana pod uwagę w czasie terapii

W związku z tym, że procesy integracji sensorycznej rozwijają się od podstawowych do bardziej złożonych i kompleksowych, pozwalają stopniowo nabywać kolejne umiejętności. Odbywa się to na zasadzie sprzężenia zwrotnego wraz z rozwojem zachowania dziecka.

Wewnętrzny pęd do rozwoju, którego brak może świadczyć o potrzebie terapii SI

Każde dziecko naturalnie dąży do rozwoju i poszukuje doznań sensorycznych i dostarczania sobie bodźców płynących m.in. z ruchu oraz dotyku, czyli z układu przedsionkowego, proprioceptywnego i dotykowego. Widać to na co dzień w różnych aktywnościach, jakie podejmuje.

Dlatego celem terapii SI jest pobudzenie układu nerwowego do lepszego przetwarzania informacji. W związku z tym dzieciom dostarcza się różne bodźce w sposób kontrolowany i zorganizowany, aby pobudzić mózg do lepszego przetwarzania informacji. W ten sposób możliwa jest poprawa procesów poznawczych oraz funkcji motorycznych, emocjonalnych i behawioralnych u najmłodszych z zaburzeniami integracji sensorycznej.

Realizowaną w naszym centrum we Wrocławiu terapię SI poprzedza diagnoza obejmująca m.in. testy i obserwację zachowania dziecka. Następnie terapeuta indywidualnie dobiera dla niego bodźce sensoryczne i oraz metody terapeutyczne.

Dla kogo terapia ręki będzie odpowiednia?

Rozwój motoryczny, w tym kończyn górnych, jak i ich funkcjonowanie, ma ogromne znaczenie dla każdego dziecka. Gdy te narządy są sprawne, może wykonać samodzielnie wiele codziennych czynności, jak również pisać, rysować, bronić się, siłować czy przesuwać różne przedmioty. Gdy jednak pojawiają się jakiekolwiek trudności, mały człowiek niechętnie podejmuje działania wymagające precyzyjnych ruchów dłoni czy palców lub ma duże kłopoty z ich koordynacją, warto zastanowić się nad terapią ręki.

Przykładowo niepokojące mogą być problemy z utrzymaniem różnych rzeczy w dłoniach albo związane z samoobsługą – zapinaniem guzików, ubieraniem się, zawiązywaniem sznurowadeł itp. Do innych typowych objawów zaburzeń związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem kończyn górnych jest podwyższone lub obniżone napięcie mięśniowe w ich obrębie oraz unikanie przez dziecko dotykania nowych i różnorodnych faktur. Zaobserwowanie tych i innych symptomów ma kluczowe znaczenie dla postawienia właściwej diagnozy SI oraz diagnozy pod kątem zaburzeń pracy kończyny górnej będącej podstawą realizacji zajęć z zakresu terapii ręki.

Terapia ręki jest uważana za formę usprawnienia jej zarówno u osób, które mają problem z precyzyjnymi ruchami, jak i sprawnością manualną, grafomotoryką albo czuciem. Proponuje się ją u dzieci z zaburzeniami rozwojowymi, uszkodzeniami mózgu czy z nieprawidłową budową kończyny górnej. Dotyczy to m.in. najmłodszych, u których diagnoza potwierdziła autyzm, ADHD, mózgowe porażenie dziecięce, zespół Downa.

Jakie są cele terapii SI – terapii ręki?

Proces terapeutyczny jest zawsze indywidualnie dopasowywany do każdego dziecka. Jest to możliwe na podstawie wcześniejszej diagnozy, którą możemy wykonać w naszym centrum we Wrocławiu. Terapia ręki ma na celu:

• kształtowanie umiejętności manualnych, aby podopieczny mógł lepiej sobie radzić w szkole lub przedszkolu,
• usprawnienie precyzji ruchów wykonywanych kończynami górnymi oraz stabilizację ich mięśni,
• poprawę koordynacji wzrokowo-ruchowej,
• nauczenie się cierpliwości oraz koncentracji uwagi.

Ćwiczenia dobierane są do potrzeb i sprawności każdego dziecka. Terapia ręki może być uzupełnieniem zespołu metod działania SI lub być prowadzona niezależnie.