Znaczenie dotyku dla rozwoju dziecka

Dotyk jest jednym z najważniejszych zmysłów i towarzyszy człowiekowi od poczęcia do śmierci. Nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, że inne zmysły wraz z wiekiem zaczynają nas zawodzić. Gorzej słyszymy, nie widzimy bez okularów, mamy problem z utrzymaniem równowagi. W tym wszystkim jednak potrzebujemy bliskości, dotyku. Jest to coś, co wpływa na nasze samopoczucie, pozwala nam się wyciszyć i uspokoić, a kiedy wszystko inne zawodzi – poznawać również świat i doświadczać różnorodnych bodźców.

Wrażenia dotykowe możemy odbierać w szczególności dzięki skórze. To na niej znajduje się wiele receptorów, które pozwalają na to, aby określać, że coś jest ciepłe bądź zimne, ciężkie lub lekkie, twarde i miękkie. Dzięki niej czujemy również ból czy uciska, ale doświadczamy także przyjemnych doznać.

Warto w związku z tym zadać pytania, na co wpływa zmysłu dotyku? Okazuje się, że dzięki niemu człowiek jest w stanie kształtować w sobie szereg umiejętności, do których należy zaliczyć:

• czucie własnego ciała i jego świadomość;
• planowanie motoryczne;
• dekodowanie informacji wzrokowych;
• rozumienie języka;
• uczenie się w sytuacjach szkolnych;
• komunikacja i nawiązywanie relacji społecznych;
• budowanie bezpieczeństwa emocjonalnego.

Skoro jest to tak ważny zmysł, to należy zadbać o to, aby go odpowiednio stymulować. Odbywa się to dzięki wykorzystaniu różnorodnych metod i technik w pracy z dzieckiem. Warto pamiętać o tym, że powinny być one ciekawie przeprowadzone i związane z zainteresowaniami dziecka. Wówczas nie będzie problemu z tym, aby zmotywować małego człowieka do działania, a cały proces terapeutyczny przebiegnie szybciej i sprawniej. Poniżej kilka zabaw stymulujących zmysł dotyku:

• zabawy masami plastycznymi,
• pomoc w pracach kuchennych (np. wyrabianie lub wałkowanie ciasta),
• zabawki, których ściśnięcie wywoła określony efekt (np. dźwiękowy czy „wystrzelenie” strumienia wody),
• zabawy w piaskownicy (sypanie łopatką piasku do wiaderka, przenoszenie go dalej i usypywanie „góry”),
• pełzanie, raczkowanie po różnorodnych fakturach,
• chodzenie boso,
• przechodzenie przez tunel czy pod krzesłami (w skulonej pozycji ciała),
• zabawy z wykorzystaniem kaszy, grochu, kasztanów, piasku;
• chodzenie po ścieżkach sensorycznych
• stosowanie stymulacji termicznej,
• spacerowanie bosymi stopami po folii bąbelkowej;
• przenoszenie woreczków wypełnionych różnymi substancjami zarówno stopami jak i rękoma;
• memory dotykowe

Oczywiście to, w jaki sposób zostaną przeprowadzone poszczególne aktywności zależy od wyobraźni i kreatywności rodzica, nauczyciela czy terapeuty. Konieczne jest jednak systematyczne wsłuchiwanie się w potrzeby dziecka oraz dostosowywanie zabaw i aktywności do jego możliwości i ograniczeń.

Pamiętajcie, że każdy człowiek, i ten mały i ten duży potrzebuje odpowiedniej stymulacji dotykowej i wsparcia w tym zakresie.