Odruch Babkina (dłoniowo-bródkowy).

Odruchy są pierwszym źródłem podstawowych umiejętności ruchowych, dostarczają wrodzonej odpowiedzi na podstawowe bodźce sensoryczne i ułatwiają pojawianie się specyficznych reakcji ruchowych na określoną sytuację.

Odruch Babkina jest to jeden z tych  odruchów pierwotnych, które są mimowolnymi, automatycznymi i stereotypowymi reakcjami mięśni niemowlaka, które stanowią odpowiedź na bodziec. Jego rozwój jest konieczny dla koordynacji ręce-organy artykulacyjne, a także ma wpływ na rozwój mowy, komunikacji, płynność mowy.

Odruch ten jest jednym z odruchów ustno- twarzowych. Należą do nich również : odruch ssania, odruch przełykania, odruch nasycenia, odruch kąsania, gryzienia i zaciskania zębów, odruch żucia, odruch wymiotny, odruch ryjkowy (trąbkowy), odruch szukania ustami, odruch ustalanie głowy.

Jak się wywołuje odruch Babkina? Dziecko musi być spokojne, wyspane. Układamy je w pozycji na plecach lub półleżąco. Dorosły naciska zdecydowanie kciukami na środek dłoni dziecka. Wtedy dziecko otwiera usta i unosi główkę przyciągając brodę do klatki piersiowej, może też nastąpić zamknięcie oczu. Jeśli dorosły naciska jedną z dłoni, wtedy jest możliwy obrót główki dziecka w stronę bodźca dotykowego. Jest to związane z poszukiwaniem pokarmu. Dlatego też odruch Babkina jest mocno związany z  z odruchami jedzenia: ssanie, połykanie, gryzienie, przeżuwanie i poczucie sytości.

Odruch Babkina zaczyna się kształtować u dziecka już w czasie jego życia płodowego, a dokładnie w 9. tygodniu, natomiast zintegrować się z układem ruchu całego ciała powinien około 4 miesiąca życia.

Brak odruchu Babkina jest u niemowlęcia objawem nieprawidłowym.  Odruch ten powinien zbadać pediatra przy kontrolnej wizycie. Pełni on rolę w żywieniu (podstawa do karmienia piersią, umiejętności związane z jedzeniem) i rozwoju koordynacji ręka- mowa (funkcje poznawcze), warunkuje on badanie linii środkowej ciała oraz boków i w rezultacie wpływa na całkowitą orientację czasoprzestrzenną. Dzięki rozwojowi odruchu jest możliwy rozwój asymetrycznego tonicznego odruchu szyi (ATOS). Ponadto odruch Babkina to kontrola posturalna ciała,  wyrażanie emocji i ekspresja twarzy,  koordynacja ręka – język i artykulacja wraz z umiejętnościami językowymi (mowa), odróżnianie z łatwością uczuć związanych z zadowoleniem.

Dziecko z niezintegrowanym odruchem Babkina:

• ma słabe napięcie mięśniowe górnej części ciała oraz układu ustno-twarzowego co prowadzi do słabej kontroli postawy ciała,
• ma asymetrię głowy i twarzy, niewłaściwe umiejscowienie kości klinowej, brak mikroruchów kości klinowej, stawów żuchwowych i kości czaszki,
• posiada napięcie w ciele wyrażane przez nocne zaciskanie pięści, zaciskanie żuchwy i zgrzytanie zębami,
• ma słaby model ssania, połykania, gryzienia, przeżuwania i jedzenia

Gdy odruch Babkina nie zintegruje się do czwartego miesiąca życia dziecka, może być w przyszłości przyczyną wielu zaburzeń, w tym problemów z wyrażaniem emocji i ekspresją twarzy, niedomykaniem ust, nadmierną ruchliwością języka związana z czynnościami oralno- motorycznymi.

Jak można rozpoznać, że dziecko ma niezintegrowany odruch Babkina?:

• brak koordynacji ręka – mowa (związane z jedzeniem i funkcją poznawczą) dziecko rozlewa, nie trafia do ust,
• podczas jedzenia słaba orientacja czasoprzestrzenna oraz rozróżnianie bodźców audiowizualnych w przestrzeni,
• opóźnienie w rozwoju języka, mowy, artykulacji, niewyraźna mowa
• jąkanie i inne zaburzenia mowy,
• obgryzanie palców, obgryzanie ołówka, silna potrzeba stymulacji oralnej, gryzienie rękawów ubrania,
• lęki, brak pewności siebie,
• jeśli objawy są patologiczne, potrafi to prowadzić do skłonności neurotycznych, wyrywania włosów, fobii i uzależnień.

Jeśli już wiemy, że odruch się nie zintegrował, to jak go wygasić?

Należy udać się do specjalisty od odruchów, najlepiej do terapeuty INPP. Metoda ta polega na ćwiczeniach fizycznych, wzorowanych na naturalnych wzorcach ruchowych, które wykonuje rozwijające się dziecko podczas pierwszego roku życia. Codzienne ćwiczenia polegające na tym, by nauczyć mózg schematów ruchów wygaszających odruch. W ten sposób dokonuje się reorganizacja układu neuromotorycznego.

Po jakimś czasie terapii można zaobserwować jak mijają pewne fizyczne , emocjonalne
i poznawcze problemy. Metoda ta jednak wymaga systematyczności, codziennej motywacji
i powinno się ją stosować co najmniej rok.

Jednak można stosować dwa ćwiczenia i każdy rodzic myślę, że da sobie z tym radę, poza tym na pewno nie zaszkodzą. Mianowicie pierwsze ćwiczenie: delikatnie i głęboko uciskamy środek dłoni dziecka,  płasko przykładając swój kciuk. Przytrzymać 7 sekund. Powtórzyć 3–5 razy. Następnie wykonać to samo ćwiczenie dla każdej dłoni osobno. Drugie ćwiczenie:  „koszyczek”, wplatamy swoje ręce w dłonie pacjenta, rozciągamy nasadę dłoni od środa na zewnątrz. Ćwiczenie należy powtórzyć 3–5 razy na każdą dłoń. Podczas ćwiczeń ważne jest, by kontrolować oddech dziecka. Powinien być spokojny i wolny, wdech powinien odbywać się nosem, wydech buzią.

Dzięki ćwiczeniom tym jest możliwe utorowanie koła odruchowego- funkcji neuronów sensorycznego i motorycznego do wzmacniania koordynacji ręka – usta.

Natalia Pośpiech

Pedagog, Terapeuta Integracji Sensorycznej, Terapeuta Ręki