KREATYWNOŚĆ. Zabawy i ćwiczenia.

KREATYWNOŚĆ to kompetencja XXI wieku, pożądana w każdej dziedzinie życia. Człowiek posiadający tę kompetencję potrafi samodzielnie sprostać wyzwaniom i problemom, jakie pojawią się na jego drodze.
Kreatywność to zdolność człowieka do w miarę częstego generowania nowych i wartościowych wytworów (rzeczy, idei, metod działania itp.). Odnosi się do osobowości człowieka, nie jak większość uważa do właściwości wytworzonej rzeczy. Jest to działalność, postawa człowieka.
W najprostszych słowach można powiedzieć, że kreatywność to umiejętność wychodzenia poza utarte schematy. Jest umiejętnością wyjścia z tak zwanego pudełka, wyjście w myśleniu poza granice, samodzielnym szukaniem rozwiązań i samodzielnym tworzeniem nowych rzeczy oraz znajdowaniem nieszablonowych odpowiedzi na proste pytania. Myślenie kreatywne jest czymś przeciwstawnym myśleniu linearnemu, które zawsze przebiega po ustalonych ścieżkach, nie przekracza granic, wytyczanych przez schematy i szablony.
Osoba kreatywna to ktoś, kto potrafi szukać nowych odpowiedzi i poddawać w wątpliwość gotowe rozwiązania. Dlatego często mówi się, że kreatywność jest domeną wynalazców, artystów.
Kreatywność więc pozwala odnaleźć się w każdej nowej , nawet najtrudniejszej sytuacji, a także rozwiązać sytuację starą, problemową.
Kreatywne myślenie to nic innego, jak umiejętność połączenia ze sobą elementów, które tworzą coś nowego. Umiejętność tą można ćwiczyć i rozwijać, nie jest to coś nadprzyrodzonego, boskiego czy niepowtarzalnego. Wiele bardziej na miejscu było by powiedzenie, że kreatywność jest otwartością i odwagą, umiejętnością wychodzenia naprzeciw wyzwaniom i problemom, wykraczając przy tym poza szablony, odkrywanie nowych rozwiązań, poszukiwanie ich w sposób niesztampowy.
Dedukcja, kojarzenie, myślenie dywergencyjne, indukcyjne, giętkość i oryginalność myślenia, transformowanie, abstrahowanie, umiejętność posługiwania się metaforami- to procesy myślowe człowieka kreatywnego.
Jak uczynić nasze dziecko takim człowiekiem? Jak zwykle potrzeba czasu i zaangażowania, jednak warto, bo przyniesie to wymierne korzyści dla niego i jego otoczenia. Czy jest to trudne? Nie, ale warto najpierw dowiedzieć się paru rzeczy na temat kreatywności i zasad, jakimi musimy się kierować podczas treningu.
Przede wszystkim dawaj przykład. Przed tobą wyzwanie czy problem? Pokazuj dziecku jak go rozwiązujesz, jak dochodzisz do rozwiązania, pokaż mu, że jest to często błądzenie, popełnianie błędów, próbowanie, często proces długotrwały. Powinniśmy więc zapewnić naszemu dziecku możliwość poznawania nowych rzeczy, działania, rozwiązywania problemów na jego miarę.
Pokaż dziecku, że świat jest ciekawy, piękny, a także nie zapomnij, aby pozostawiać mu przestrzeń do popełniania błędów, pozwól mu dokonywać wyborów, być samodzielnym.

Pokaż dziecku świat
Zabieraj dziecko w różne ciekawe miejsca. Wakacje to świetna okazja, by pozwiedzać, ale też świetnie się bawić, ćwicząc przy tym kreatywność. Miejsca takie jak: Centrum nauki Kopernik w Warszawie, Bajka Pana Kleksa- wytwórnia kultury, nauki i zabawy w Katowicach, Leonardia – Park edukacji i rozrywki w Krupach, ok 9 km od Darłowa nad morzem, Farma Iluzji w Mościskach na Mazowszu, Magiczne Ogrody w Janowcu, Hydropolis we Wrocławiu, Park Technologii we Wrocławiu czy Smart Kids Planet w Warszawie i wiele więcej, to świetny pomysł na spędzenie czasu, a przy okazji zdobycie wiedzy i doświadczenia.

Rozmawiaj.
Jednak nie chodzi tu o zwykłą rozmowę. Bawmy się słowem 🙂
Kilka przykładów:

Łańcuch skojarzeń. Mówisz jedno słowo, dziecko mówi słowo, które kojarzy się z twoim itd. Na przykład: słońce—chmura—deszcz—parasol—kałuża—żaba—mucha—skrzydła—anioł—. Dla starszych dzieci zadaniem może być zaproponowanie jak najkrótszego łańcucha skojarzeń za pomocą, którego możemy połączyć dwa dowolne słowa. Na przykład Kopernik ze stokrotką, Ksiązka z laptopem, Krzesło z balonem. Rozwiązanie: Kopernik—Słońce—żółty—kwiat—stokrotka, Książka—ebook—laptop, Krzesło—stół—zastawa—tort—urodziny—balon.
Rozwijanie skrótowców, np. LSC- Lubię słodkie cukierki lub latający szpak całuje, JKB- jak kupić bułki, jednak kapie błoto. Czym śmieszniejsze rozwinięcia, tym lepiej 🙂
Umiejętność zadawania pytań: do określonego tematu, np. urodziny, wymyślacie pytania, które zaczynają się następująco: kto…?, co…?, kiedy…?, gdzie…?, po co…?, jak…?, co się stanie, jeśli…?, w jaki sposób…?, jak doszło do…?, co by było, gdyby…? Na przykład: kto nie ma dziś urodzin? Co by było, gdyby urodziny nie istniały?, W jaki sposób zaprosić kolegów na urodziny? Gdzie lubisz spędzać urodziny?
Wymyśl tytuł dla obrazka: wydrukuj lub narysujcie jakiś obrazek, a następnie nadajcie mu 5 zupełnie różnych tytułów. Kierujcie się zasadą wcielania w różne postacie. Jeśli na obrazku jest człowiek, koń, trawa, niebo i słońce, a w tle góry lub las, tytuły mogą odnosić się do wszystkiego co na obrazku, np. „Dzielny rumak”, „Słoneczny poniedziałek”, „Uczynny Jaś” lub „Las pełen tajemnic”. Zaproponuj dziecku nadanie tytułu związanego z tym co czują postacie z obrazka: np.„Nie lubię się opalać”, „Jestem głodny”, „Tylko nie tam!”, „Dziś jestem wesoły”itd.
Stwórzcie historyjkę. Na tą zabawę jest wiele możliwości. Możecie wymyślać i dokańczać historyjkę na zmianę, np. tata: dawno, dawno temu…, córka: żyła sobie na łące księżniczka…, tata: która nie lubiła słodyczy i to była jej największa moc…, córka:…jak tylko skusiła się na coś słodkiego, to traciła siły…itd. 🙂 w tej zabawie może brać udział kilka osób. Ważną zasadą jest, by każdy z uczestników dostosowywał się do tego, co usłyszał od poprzedniej osoby.
Kolejną zabawą z historyjką, może być wymyślanie innego zakończenia np. przeczytanej opowieści, książki czy bajki.
Możecie również układać historyjkę losując 5 słów ze słoika, np. prezent, gwiazda, jabłko, ptaszek, świnka, następnie w historii muszą być te słowa wykorzystane.
Pytania: zadawaj dziecku pytania, które rozwiną jego wyobraźnię. Np. „co łączy drzewo i trawę”, „jaki kolor miałoby słońce, gdyby nie było żółtego”, „której litery mogło by nie być w alfabecie?” itd.
Kończenie zdań. Możecie robić to naprzemiennie. Raz zaczyna rodzic, raz dziecko. Np. „Każdy wie o tym, że…”, „Kiedy pada deszcz…”, „Co może się stać, jeśli…”, „Najlepsze jest to, że…”, „Kiedy czuje się smutny…”, „Gdy jestem zdenerwowany, zawsze…”, „Wszyscy o tym wiedzą, że…”, „Dziwi mnie to, że…”.
Wymieniajcie jak najwięcej słów zaczynających się na różne głoski.
Wymyślajcie jak najwięcej zdań, w których występuje jakieś słowo lub słowa, np. słoń lub jedzenie i podłoga.
Wymyślajcie jak najwięcej zdań, w których występuje słowo na jakąś głoskę.
Czerwony jak… Wymyślajcie skojarzenia. Jedno z waz zaczyna zdanie, kolejne kończy, np. czerwony jak… burak, kolorowy jak… tęcza, słodki jak… szczeniaczek.
Wymyślajcie nietypowe zastosowania typowych rzeczy. Np. „Do czego może służyć karton?” „Co możemy zrobić z łopatką?”, „Czym mogłaby być łyżeczka?”
Nowe słowa. Poprzez łączenie różnych sylab, twórzcie nowe słowa, następnie wymyślajcie czym są. Np. ma-gu-ta, to takie małe zwierzątko, podobne trochę do myszy, słonia i ryby, nu-szo-pa-ter, to urządzenie elektryczne służące do czytania w myślach, se-le-pat-ka, to warzywo dzięki któremu stajemy się cali niebiescy. Można iść krok dalej i stworzyć do wymyślonej rzeczy interpretację graficzną 🙂 świetna zabawa!

Twórzcie.
Czy można zrobić coś z niczego? Oczywiście! Dajcie przedszkolakowi sznurek, karton i kilka słomek, plastikowe kubeczki, a zobaczycie magię! 😀
Twórzcie ciekawe konstrukcje, urządzenia, które nie istnieją, makiety miasta marzeń lub placu zabaw marzeń, zabawki itp.
Potrzebne ci będą: taśma klejąca, sznurek, wytłoczki po jajkach, klej, naklejki, słomki, kubeczki tekturowe, talerzyki tekturowe, kartony i kartoniki, nożyczki, kredki, pisaki, bibuła, kartki papieru itp.
W salonie stwórzcie „krainę poduszek” lub „nowy świat” itp. Możecie użyć kocy, krzeseł, poduszek, ławy, przyborów kuchennych itd.

Zamieńcie się w aktorów, reżyserów i scenarzystów.
Teatr! Wymyślcie swoją sztukę teatralną, napiszcie scenariusz, sporządźcie rekwizyty i przebrania, stwórzcie scenografię a potem zamieńcie się w aktorów, wcielajcie się w rożne postacie, rozmawiajcie o tym co one mogą czuć, jak powinny się zachowywać, czy postępują dobrze czy źle itp.
Stwórzcie własny teatrzyk kukiełkowy, teatr cieni itd.
Zaproponuj swoim dzieciom wyzwanie teatralne: np. „stwórzcie inscenizację, w której wyruszacie w podróż na biegun północny, spakujcie potrzebne rzeczy, niezbędne by przeżyć w takich warunkach. Następnie wsiądziecie do samolotu. W drodze na biegun zabrakło w samolocie paliwa i pilot musiał wylądować na bezludnej, tropikalnej wyspie. Jak wykorzystacie spakowane rzeczy?”

Rysujcie.

Narysujcie kilka postaci, następnie dorysujcie dymki i wymyślcie co mówią.
Narysuj na środku lub zupełnie z boku kartki jakieś bazgroły, zadaniem dziecka będzie dokończenie bazgrołów tak, by wyszło z nich coś rozpoznawalnego.
Narysuj na kartce 10 kółek tego samego rozmiaru. Zadaniem dziecka będzie narysowanie z nich 10 różnych rzeczy, które każdy rozpozna.
Narysujcie kilka pojazdów, roślin, mebli lub zwierząt, następnie dorysujcie im dymki i napiszcie o czym one teraz rozmyślają.

Kreatywnej zabawy!
Natalia Pośpiech
Pedagog, Terapeuta Integracji Sensorycznej, Trener TUS